Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne oraz Instytut Filozofii i Socjologii PAN zapraszają na wykład z cyklu „Fenomenologia współczesna”:

FILIP GOŁASZEWSKI
FENOMENOLOGIA NARRACJI

28 marca (piątek), godz. 17:00

Pałac Staszica w Warszawie, ul. Nowy Świat 72, sala 154

Link do wykładu:
link

Opis wystąpienia: 

Celem wystąpienia jest zaprezentowanie fenomenologii narracji jako metody opisu. Zadanie zostanie przedstawione w trzech krokach: 1) Nakreślenie relacji łączącej filozofię z narracyjnością; 2) Omówienie związków fenomenologii z narracją; 3) Prezentacja metodologii badawczej fenomenologii narracji.


Wystąpienie ma na celu ukazanie, że filozofia prezentując rzadki typ narracji drugoosobowej wytwarza unikalny rodzaj doświadczenia. Fenomenologia oferuje zaś narzędzia umożliwiające jego przebadanie od strony subiektywnej, nie koncentrując się wyłącznie na logicznej spójności opowiadanych historii ani na analizie aspektów literackich. Zadaniem podejmowanym przez fenomenologię narracji jest bowiem opis sposobów przeżywania opowieści.


Filip Gołaszewski – adiunkt na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej UKSW. W czerwcu 2024 roku pod kierunkiem prof. Marcina Poręby obronił rozprawę doktorską zatytułowaną Fenomenologia, prawda i narracja – badania dotyczące filozoficznej relacji Hegla i Husserla. Publikował między innymi w czasopismach "Avant", "Przegląd Filozoficzny", "Hybris" oraz "Stan Rzeczy". Przygotowuje książkę na podstawie rozprawy doktorskiej poświęconą tematyce fenomenologii, prawdy i narracji.

Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne wraz z Instytutem Filozofii i Socjologii PAN zapraszają na kolejny wykład z cyklu „Fenomenologia współczesna”. Tym razem mamy zaszczyt gościć Michela Oliviera, który wygłosi wykład pt. Economics as Manifestation of the Life of the Spirit with Simmel and Levinas. Wykład odbędzie się 3 lutego (poniedziałek), godz. 16:00 zarówno w trybie stacjonarnym (Pałac Staszica, sala 154), jak i w trybie online.

Dołącz do spotkania Zoom

https://zoom.us/j/93023387397?pwd=bExuVaS2vWopH73YGrEUkZvV62Mp6V.1

Identyfikator spotkania: 930 2338 7397

Abstrakt wystąpienia:

The purpose of this presentation is to illustrate that thinking about economic life does not necessarily mean considering it in terms of political economy, as merely determining the forms of our collective life—whether for the better, as viewed by liberals, or more often, for the worse, in critical thought. Economic life is also a domain of our spiritual and cultural life, reflecting part of who we are. Thinking about economic life is therefore a gateway to something far more fundamental and general than the economy. This possibility will be explored through the perspectives of Georg Simmel and Emmanuel Levinas.

Michel Olivier – is a Program Director at the Collège International de Philosophie and teaches at Paris Nanterre University. Initially holding degrees in mathematics and economics, and with professional experience as an entrepreneur and investor, he soon turned to philosophy. He completed a doctoral thesis on the issue of the ineffable in the philosophy of language and has published a few books and collective works : Peirce, la pensée et le réel (Hermann, 2013), Quine (Les belles lettres, 2015), Totalité et infini, une oeuvre de ruptures (Manucius, 2017), De Bergson à Levinas, le sens de l'humain (to be published soon, Presses Universitaires de Nanterre). He also contributed to collectives works about Jean-Francois Lyotard, Karl Polanyi and Emmanuel Levinas.  His current research focuses on the tension between economic life and forms of collective life.

SERDECZNIE ZAPRASZAMY!

Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne wraz z Instytutem Filozofii i Socjologii PAN zapraszają na wykład z cyklu "Fenomenologia współczesna". Tym razem będziemy gościć prof. Andrzeja Kapustę, który wygłosi wykład pt. "Fenomenologia transformacji". Prelekcja odbędzie się 15 listopada (piątek) o godz. 15:00 na platformie Zoom (link poniżej).

Opis wydarzenia:

Celem wystąpienia jest ukazanie fenomenu transformacji jednostki jako dynamicznego procesu opartego na interakcji trzech kluczowych elementów: doświadczenia, działania i narracji. Autor zamierza przedstawić, jak w tej triadzie zachodzi formowanie się sensu i tożsamości jednostki, odwołując się do koncepcji László Tengelyiego, Maurice'a Merleau-Ponty’ego, Shauna Gallaghera oraz Paula Ricoeura.

Odwołując się do „dzikich regionów” (wild regions) Tengelyiego, autor pokazuje, że doświadczenie wykracza poza uprzednie schematy znaczeniowe, umożliwiając spotkanie z nowością i odmiennością. Działanie, zgodnie z podejściem enaktywnym (enactive approach), jest nie tylko wyrazem intencji, lecz także spontaniczną i ucieleśnioną reakcją na świat, w której kluczową rolę odgrywają mechanizmy ukrytej pamięci ciała (implicit body memory), odzwierciedlające niejawne warstwy cielesności.

Narracja pełni kluczową rolę w transformacji osobowej, szczególnie w kontekście zachowania jedności podmiotu doświadczenia. Umożliwia integrację różnorodnych aspektów doświadczenia i tożsamości, pozwalając na płynną adaptację do nowych przeżyć i zmian osobistych. Nie tylko opisuje wcześniejsze zdarzenia, ale także działa jako narzędzie przekształcania wzorca „ja” poprzez wprowadzanie nowych wartości, przekonań i znaczeń. Czerpiąc z myśli Paula Ricoeura, narracja umożliwia harmonizowanie wewnętrznych sprzeczności i rozbieżności pojawiających się w procesie przeżywania własnej tożsamości (ipseity). Dzięki niej podmiot nadaje sens i porządek różnorodnym wydarzeniom, które w przeciwnym razie mogłyby zagrażać spójności jego tożsamości.

Autor zwraca uwagę, że transformacja wzorca jaźni (pattern self) nie ogranicza się jedynie do świadomego przekształcania narracji o sobie. Odwołując się do cielesnego doświadczenia — związanego z przedrefleksyjną świadomością, emocjami i intersubiektywnością — sięga również do poziomu nieświadomości, co znajduje wyraz w koncepcjach takich jak ukryte ciało (implicit body; Fuchs), dzikie regiony (Tengelyi, Merleau-Ponty) oraz retroaktywność (Horváth). Okazuje się, że transformacja obejmuje głębokie, nieświadome mechanizmy fundamentalnie kształtujące naszą tożsamość. Zarówno ciało, jak i emocje odgrywają kluczową rolę w dynamice jaźni, a nieświadome procesy związane z poziomami cielesnymi i przedrefleksyjnymi — takimi jak propriocepcja, kinestezja czy doświadczenie ciała w przestrzeni — istotnie wpływają na sposób konstruowania tożsamości. Szczególnie w sytuacjach granicznych, takich jak choroba czy zaburzenia psychiczne, ukryte mechanizmy cielesne i nieświadome przeżywanie cielesności nabierają wyjątkowego znaczenia dla procesu transformacji jaźni.

Nieuświadomione elementy — zapomniane uczucia, traumatyczne doświadczenia czy niewypowiedziane emocje — wpływają na nasze myślenie i działania w sposób, którego nie kontrolujemy, ale który silnie oddziałuje na integrację nowych doświadczeń z dotychczasowymi narracjami o sobie. Proces retroaktywności, w którym przeszłe wydarzenia nabierają nowego znaczenia pod wpływem bieżących okoliczności, odgrywa kluczową rolę w narracyjnej reinterpretacji jaźni. Pozwala na włączenie wcześniejszych, pozornie nieistotnych doświadczeń w nowy kontekst tożsamościowy, co znacząco wpływa na sposób postrzegania siebie.

Transformację można więc postrzegać jako proces destabilizujący dotychczasowy wzorzec jaźni i jednocześnie otwierający przestrzeń na powstanie nowego, integrującego nowe wartości, przekonania i doświadczenia. W zaproponowanej przez Gallaghera strukturze „meshed architecture” proces ten obejmuje trzy kluczowe obszary: dynamikę cielesno-afektywną, wzorce poznawczo-refleksyjne oraz interakcje społeczne i kulturowe.

Wystąpienie ma na celu ukazanie, że transformacja jednostki jest nie tylko procesem adaptacyjnym, lecz także aktywnym kształtowaniem tożsamości poprzez reinterpretację. Afektywne i nie w pełni dostępne aspekty cielesności odgrywają kluczową rolę w tym procesie, umożliwiając scalanie fragmentarycznych doświadczeń w spójną, ciągłą historię życia. Z badań wyłania się wizja człowieka jako „homo transformans” — istoty zmiennej, dla której zmiana jest naturalnym stanem, kluczem do samopoznania, ale jednocześnie źródłem niepewności i nieprzewidywalności. Istotną rolę w tym opisie odgrywają badania nad doświadczeniem autentyczności oraz widmowego charakteru ludzkiego życia.

Andrzej Kapusta – lider zespołu badawczego „Wiedza ekspercka i procesy decyzyjne” oraz koordynator projektu UMCS Przyjazny Uniwersytet. Jest współzałożycielem Fundacji Otwarte Seminaria z Filozofii i Psychiatrii oraz doktorem habilitowanym nauk humanistycznych w zakresie kognitywistyki i komunikacji społecznej. Jest autorem książek: Filozofia ekstremalna: wokół myśli Michela Foucaulta (2002) oraz Szaleństwo i metoda: granice rozumienia w filozofii i psychiatrii (2010). Opublikował około 75 artykułów naukowych. Jego interdyscyplinarne badania koncentrują się na filozofii zdrowia psychicznego i procesach decyzyjnych, z naciskiem na podejścia empiryczne, takie jak fenomenologia i hermeneutyka. Obecnie zajmuje się filozofią psychiatrii, osobistą transformacją, filozofią jako narzędziem terapeutycznym i procesami decyzyjnymi. Przygotowuje książkę pt. Filozofia jako terapia: badania nad doświadczeniem transformacji, której publikacja planowana jest na 2025 rok.

Link do wykładu: https://zoom.us/j/99921153024?pwd=Iu2iRfD8KbqQxR970VILCQAwQU84Yc.1

Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne
Instytut Filozofii i Socjologii PAN

zapraszają na wykład z cyklu „Fenomenologia współczesna”

ALEKSANDER KOPKA:

ŻAŁOBNY RENVOI JACQUES’A DERRIDY

25 października (piątek), godz. 15:00

Link do wykładu: https://zoom.us/j/96775445284?pwd=Ttk2DvvaaaAEVvslt86GWZ1bF9Z1in.1

Poczynając od ogólnego zarysowania kontekstu żałobnego, posiłkując się pismami, w których Jacques Derrida otwarcie mówi o żałobie – kontekstu jego osobistego, ale do pewnego stopnia wyjawionego doświadczenia żałoby po śmierci osób, które były mu bliskie – i ukazując konsekwencję z jaką Derrida w swych elegijnych tekstach odwołuje się do źródłowości żałoby, chcę ukazać żałobę jako warunkującą wszelką relację. Żałoba nie jest wyłącznie jednym ze społecznych czy psychologicznych fenomenów, gdyż stanowi nieustanny i nieredukowalny, quasi-transcendentalny warunek wszelkiego życia. Oznacza to, że wszelka relacja – zarówno intra- , jak i intersubiektywna – jest relacją żałobną, czyli stale nawiedzaną przez możliwość śmierci czy nieobecności innego, a przez to i naszej własnej.

Aleksander Kopka – adiunkt w Instytucie Filozofii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Badacz myśli Jacques’a Derridy; absolwent studiów filozoficznych na Uniwersytecie Śląskim; ukończył studia doktoranckie z filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz studia doktoranckie w Centre d’Études en Civilizations, Langues et Lettres Étrangères na Uniwersytecie w Lille we Francji.  Doktorat co-tutelle, obroniony na UJ i w Lille, poświęcony był etycznemu i politycznemu wymiarowi filozofii Derridy. Wykładał w Melbourne School of Continental Philosophy. Autor książki pt. “Inne życie. Polityka i etyka żałoby w pismach Jacques’a Derridy” (Katowice, 2024). Publikował w “Er(r)go. Teoria – Literatura – Kultura”, “Sophia”, “Praktyka Teoretyczna”, “Pholia Philosophica”, “Kwartalnik Filozoficzny”.

Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne oraz Instytut Filozofii i Socjologii PAN zapraszają do udziału w cyklicznym seminarium fenomenologicznym pt. Czytanie: Fenomenologia erosa. 

Pierwsze spotkanie odbędzie się 14 października (poniedziałek) 2024 r. o godz. 17.00 na platformie Zoom (szczegóły poniżej).

***

Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne oraz Instytut Filozofii i Socjologii PAN zapraszają na seminarium organizowane w ramach cyklu Czytanie…, które poświęcone jest studium dzieł przedstawicieli ruchu fenomenologicznego, pracom myślicieli, którzy inspirowali twórców fenomenologii, oraz tych inspirujących się fenomenologią, wreszcie tych, którzy korzystali jedynie z fenomenologii jako metody badań. W semestrze zimowym 2024/2025 proponujemy lekturę tekstów wybranych przedstawicieli ruchu fenomenologicznego, poświęconych analizie problematyki miłości/erosa, którą poprowadzi dr hab. Piotr Karpiński z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.

Fenomenologia erosa

Temat miłości nie powinien dziwić w żadnym z nurtów filozofii, i to co najmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, trudno o rzecz bardziej doniosłą i obchodzącą każdego człowieka. Po drugie, sama nazwa filozofii – jako „miłość mądrości” – zdradza swoją erotyczną tożsamość. A jednak mimo to można odnieść wrażenie, że miłość nie jest głównym tematem filozofii. Nawet jeśli jest podejmowana to albo jako zagadnienie regionalne, albo jeszcze bardziej jako refleksja „na obrzeżach”, np. na styku z teologią. Powód owego „milczenia” sam w sobie daje do myślenia i będzie na seminarium podjęty. Tymczasem w fenomenologii miłość występuje pod postacią fenomenu erotycznego, który zyskuje dziś coraz bardziej na znaczeniu.

Fenomen erotyczny to doświadczenie na wskroś cielesne i intersubiektywne. Inny daje mi się w nim jako podmiot w formie przeżyć afektywnych, przez co jego egzystencja nie budzi wątpliwości. Intencjonalność erotyczna daje nam dostęp do Innego jako obdarowanego własnym, podmiotowym ciałem. W relacji erotycznej jest miejsce na wzajemność – dwie spotykające się podmiotowości wzajemnie obdarowują się swoimi przeżyciami. Eros to prerefleksyjne (a więc mniej podatne na uprzedmiotowienie) doświadczenie Innego w jego podmiotowej cielesności. Doświadczenie erotyczne wykazuje związek z wieloma innymi fenomenami, jak pożądanie, dotyk, pieszczota, afekty. Każe zapytać o klasyczne zagadnienia, jak transcendencja-immanencja, podmiotowość-przedmiotowość, życie-relacja, materia-duch, racjonalność-afektywność. Niektórzy pytają także o samą możliwość fenomenu erotycznego, albo o jego związek z etyką. Czy jest on tylko doświadczeniem innego człowieka, czy też możemy erotycznie, spontanicznie rozkoszować się światem w ogóle? Jakie zmiany wprowadza eros w takie kategorie, jak czas, przestrzeń, czy podmiot (tożsamość)? Wreszcie, czy podejście erotyczne może stać się lepszym resp. ciekawszym sposobem uprawiania filozofii?

Celem seminarium jest podjęcie i przeanalizowanie fenomenu erotycznego na podstawie tekstów głównie francuskich fenomenologów: J.-P. Sartre’a, M. Merleau-Ponty’ego, E. Lévinasa, M. Henry’ego, J.-L. Mariona. Perspektywa ta zostanie poszerzona także o inne spojrzenie D. von Hildebranda, J. Piepera i Ch. Yannarasa.

Przygotował: dr hab. Piotr Karpiński (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie).

Lektury, które będą omawiane podczas kolejnych spotkań:

1. 14 października 2024

J.-L. MARION, Le phénomène érotique, Grasset, Paris 2003, s. 25-73 (D’une réduction radicale). Uczestnicy otrzymają roboczą wersję polskiego przekładu.

2. 28 października 2024

M. MERLEAU-PONTY, Fenomenologia percepcji, tłum. M. Kowalska, J. Migasiński, Aletheia, Warszawa 2001, s. 175-194 (Część I. Ciało. Rozdział V. Ciało jako byt płciowy).

Tekst uzupełniający: J. TISCHNER, Spór o istnienie człowieka, Znak, Kraków 2001, s. 67-99 (Wokół dramatu cielesności).

3. 18 listopada 2024

J.-P. SARTRE, Byt i nicość. Zarys ontologii fenomenologicznej, tłum. J. Kiełbasa i in., Zielona Sowa, Kraków 2007, s. 451-508 (Część III. Byt-dla-innego, Rozdział III. Relacje konkretne z innym, punkt I i II).

4. 2 grudnia 2024

E. LÉVINAS, Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. M. Kowalska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 301-344 (Cz. IV. Poza Twarzą).

Tekst uzupełniający: E. LÉVINAS, Czas i to, co inne, tłum. J. Migasiński, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999, s. 95-111 (Eros; Płodzenie).

5. 16 grudnia 2024

M. HENRY, Wcielenie. Filozofia ciała, tłum. M. Frankiewicz, D. Adamski, Homini, Kraków 2012, s. 347-392 (§ 39-44).

Teksty uzupełniające:

M. HENRY, Problem dotyku w: tenże, O fenomenologii, tłum. M. Drwięga, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2007, s. 204-210.

M. HENRY, Wcielenie. Filozofia ciała, s. 411-424 (§ 47).

6. 13 stycznia 2025

D. von HILDEBRAND, Istota miłości, tłum. W. Paluchowski, Fronda, Warszawa 2021, s. 85-124 (Rozdział I. Miłość jako odpowiedź na wartość).

Teksty uzupełniające:

D. von HILDEBRAND, Istota miłości, s. 125-151 (Rozdział II. Miłość w odróżnieniu od innych odpowiedzi na wartość).

J. PIEPER, O miłości, tłum. J. Gano, IW PAX, Warszawa 1993, s. 103-117 (Rozdział VII).

7. 27 stycznia 2025

CH. YANNARAS, Wariacje na temat „Pieśni nad pieśniami”. Esej o Erosie, tłum. P. Karpiński, Wydawnictwo WOLSKI, Kraków 2024.

Teksty uzupełniające:

CH. YANNARAS, Person and Eros, trans. Norman Russell, Holy Cross Orthodox Press, Brookline (Massachusetts) 2007, s. 5-23.

ks. dr hab. Piotr Karpiński – doktor nauk teologicznych, doktor habilitowany nauk humanistycznych w dyscyplinie filozofia, adiunkt na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, członek Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego. Związany z Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II w Krakowie: w 2011 r. obronił tam doktorat poświęcony antropologii ks. Józefa Tischnera, a w 2022 roku uzyskał habilitację na podstawie dorobku i książki Odsłanianie cielesności. Wieloaspektowa problematyka ciała w fenomenologii francuskiej. Zainteresowania naukowe: filozofia i fenomenologia francuska, filozofia ciała i erotyzmu, nowożytna i współczesna krytyka metafizyki, możliwość fenomenologii jako filozofii pierwszej, fenomenologia erotyczna jako nowy paradygmat uprawiania filozofii.

*

Odbywający się od siedmiu lat cykl seminaryjny pt. Czytanie (tekstów fenomenologicznych) organizowany jest przez Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne we współpracy z Instytutem Filozofii i Socjologii PAN. Autorami tekstów, które omawiane były podczas wcześniejszych spotkań, są zarówno klasycy historii filozofii nowożytnej i współczesnej: Kartezjusz, Kant, Husserl, Heidegger, Patočka, Arendt, Gadamer, Henry, Marion i Ricoeur, jak i autorzy mniej jeszcze znani, choć dla ujęcia wybranych tematów mający szczególne znaczenie. W semestrze zimowym 2024/2025 zapraszamy na piętnasty już cykl spotkań jednosemestralnych poświęconych lekturze tekstów z zakresu fenomenologii erosa. Formuła spotkań, które prowadzone są przez zaproszonych gości-filozofów specjalizujących się w omawianej podczas zajęć tematyce przewiduje nieskrępowaną analizę i interpretację wybranych tekstów fenomenologicznych lub jakoś związanych z fenomenologią (np. jako inspiracja) w celu poszerzenia i pogłębienia wiedzy dotyczącej podstawowych tematów filozofii. W tym sensie cele Czytania leżą daleko poza czysto szkolnym zapoznaniem się z daną tematyką. Najczęściej tekst jest jedynie pretekstem, aby w nawiązaniu do problematyki wybranego dzieła przedstawić własny punkt widzenia i zainaugurować prawdziwy spór filozoficzny. W seminarium biorą udział osoby pochodzące z różnych środowisk akademickich, o różnym stopniu filozoficznego zaawansowania, doświadczenia i wiedzy, a także mające w tym zakresie różne filozoficzne preferencje. Seminarium jest otwarte dla wszystkich zainteresowanych nim osób: zarówno dla amatorów myślenia filozoficznego, studentów filozofii, doktorantów, jak i dla bardziej doświadczonych badaczy.

Gospodarzem spotkań jest dr hab. Daniel R. Sobota, prof. IFiS PAN. 

Osoby wyrażające chęć uczestnictwa w seminarium proszone są o przesłanie zgłoszenia drogą mailową do dnia 10 października 2024 na adres: publicrelations@ifispan.edu.pl

Kontakt do organizatora w sprawach innych niż zgłoszenie:

Daniel R. Sobota

e-email: daniel.sobota@ifispan.edu.pl, tel. 502618470

W imieniu organizatorów Research Summer School in Genetic Phenomenology chcielibyśmy serdecznie zaprosić do udziału wszystkich zainteresowanych w czwartej już edycji szkoły, która w tym roku nosi tytuł Lifeworld. Between Evidence and Delusion.

Więcej informacji znajdą Państwo w załączonym pliku. 

Polecamy również obejrzenie filmu promującego wydarzenie: https://youtu.be/pzgv3g1LTdo

W razie pytań zachęcamy do kontaktu bezpośrednio z organizatorami Szkoły: gphen.network@gmail.com. 

Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne, Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk we współpracy z Łódzkim Towarzystwem Naukowym zapraszają na wykład z cyklu „Fenomenologia współczesna”, który wygłosi François Jullien pt. Wokół konceptu „prawdziwego życia”.

Wykład odbędzie się 17 czerwca 2024 o godz. 15:00 w Pałacu Staszica w Warszawie przy ul. Nowy Świat 72, sala 154 oraz online.

Poniżej opis wydarzenia.

****

„Prawdziwie życie, przestaje być życiem idealnym. Nie jest też tym życiem wymarzonym i wyobrażonym […]
W czym więc tkwi jego istota?
W odrzuceniu koincydencji z konformizmem, zasadami, powtarzaniem i rutyną”

 (François Jullien, De la vraie vie, 2020)

Analizując [termin] «prawdziwe życie» należałoby najpierw określić w czym wyraża się  tkwiąca w nim przeciwstawność znaczeń.  Bowiem nie  oznacza ona prostego i w efekcie kontrastującego przeciwstawiania dobrego życia «złemu», jak to czyniono od starożytności. Kryterium wyodrębniania « prawdziwego życia» nie zależy też od zasad moralnych, ani  nie odnosi się do wychwalania jednego rodzaju życia i przeciwstawiania go drugiemu. Życie « nieprawdziwe, pozorne» przenika nasze życie i miesza się z innymi jego rodzajami, nie pozwala nam na to, abyśmy mogli się od niego zdystansować i uchronić przed nim. W «życiu prawdziwym» nie  tyle chodzi o to, by było życiem idealnym i wspaniałym, przeciwstawianym życiu « banalnemu » i ograniczonemu, ile o takie  wymarzone życie, które opierałoby  się prozaiczności  (Jullien, Enfin vivre, manuskrypt).

François Jullien – francuski filozof, hellenista, sinolog, który rozwija w swych licznych książkach oryginalne koncepcje transformacji zawieszone pomiędzy myślą chińską a europejską. W swych pracach  rozwija refleksję interkulturalności i filozofii istnienia. Proponuje  inne podejście do zmiany, które sytuuje jako myślenie o transformacjach. Jest jednym ze współczesnych myślicieli francuskich, którego prace są tłumaczone w ponad 20 krajach. W ostatnim czasie opublikował m.in. Conférence sur ľefficacité (2020), Politique de la décoïncidence (2020), Rouvrir des possibles: dé-coïncidence un art ďopérer (2023), Raviver de ľesprit en ce monde. Un diagnostic du contemporain (2023); Dieu est dé-coïncidence (2024). Jest założycielem i przewodniczącym stowarzyszenia dekoincydencji (L’Association Décoïncidences). W języku polskim opublikowano: Pochwała nieokreśloności. Zapiski o myśli i estetyce (2006), Drogą okrężną i wprost do celu. Strategie sensu w Chinach i Grecji (2006), Ponownie otworzyć możliwości: de-koincydencja, kolejne życie. Wybór tekstów.

Link do udziału w wydarzeniu: ZOOM. 

Link do tekstu prof. Julliena, który będzie podstawą wykładu i dyskusji, jak również do jego tłumaczenia na język polski: Tekst

Serdecznie zapraszamy!

W imieniu prof. Witolda Płotki zapraszamy wszystkich zainteresowanych do udziału w konferencji międzynarodowej pt. "Exploring the Phenomena: The Many Faces of Early Phenomenology", która odbędzie się 27 czerwca (czwartek) br. w Warszawie.

Warsztaty są organizowane przez Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (Kampus UKSW przy ul. Wóycickiego 1/3, budynek nr 23, sala 103).

Warsztaty są poświęcone tradycji wczesnej fenomenologicznej, przede wszystkim Koło Monachijskie, Stumpf, Ingarden i Blaustein. Podczas obrad uczestnicy będą dyskutowali nad wybranymi aspektami fenomenologii i dziedzin pokrewnych, np. ontologii. Plakat, program oraz abstrakty wystąpień przekazuję w załączeniu do tej wiadomości.

W sprawie jakichkolwiek pytań, proszę o kontakt: w.plotka@uksw.edu.pl

Udział w konferencji jest bezpłatny. Zapraszam! 

W poszukiwaniu nadziei. Eseje filozoficzne to książkowy debiut mojego autorstwa zawierający dwanaście filozoficznych esejów. Każdy z tekstów składających się na tom, na swój sposób, dotyczy tytułowego problemu nadziei. I tak, m.in. szukam jej podstaw, zainspirowany myślą tak różnych autorów jak Albert Camus, Gabriel Marcel, Emmanuel Lévinas, Karol Wojtyła, Józef Tischner czy Paul Ricoeur, ale również filozofujący reżyserowie: Ingmar Bergman i Andriej Tarkowski. Nadzieja, tak jak ją zasadniczo rozumiem i przedstawiam w swojej książce, to nieustępliwe, niezatrzymane poszukiwanie racji dla transcendentnego umocowania ludzkiej egzystencji. Lecz, w toku opisów i analiz, owo „umocowanie transcendentne” dotyczy nie tyle wprost religijnego wymiaru człowieczej kondycji, co raczej najgłębszego pragnienia miłości. Miłości międzyludzkiej. To dopiero ona – w myśl wrażliwości dialogicznej – „dotyka” tego, co w człowieku, by tak rzec, ciąży ku wertykalnej Nieskończoności. W moim wystąpieniu skupiam się, z jednej strony, na podkreśleniu eseistycznego charakteru mojej pracy. Ta formuła pisarstwa jest moim świadomym wyborem i, jak pragnę to pokazać, ma ona swoiście fenomenologiczny charakter. To znaczy, polega na stopniowym, nigdy niewyczerpanym u k a z y w a n i u tego, jak człowiekowi w jego doświadczeniu odsłania się to, co w ludzkim przeżywaniu najbardziej doniosłe, stanowiące definiendum człowieczeństwa… Dlatego, w drugim kroku, pragnę ograniczyć się do przedstawienia punktu wyjścia swojej debiutanckiej pracy.

„Filozofia nadziei. Zarys projektu”, esej stanowiący pierwszy rozdział mojego zbioru, zakłada trzy ściśle i nieodłącznie ze sobą powiązane etapy fenomenologicznego badania problematyki nadziei. Etap egzystencjalny (Marcel) skupia się na samotnym, odizolowanym od innych „podmiocie nadziei”, którym jest każdy z nas o tyle, o ile – zgodnie z terminem Heideggera – jest „byciem ku śmierci”. Etap zwany przeze mnie dialogiczno-dramatycznym (Tischner) odnosi się do nadziei w jej aspekcie relacyjnym. Ta może być pokładana przez jednego człowieka w drugim i vice versa. Lecz dopiero na etapie trzecim, hermeneutycznym (Ricoeur) nadzieja bez reszty się w y p e ł n i a, stając się nadzieją apelującą do rozpoznanej w danej propozycji religijnej wizji Absolutu. Ten model, w pewnym przybliżeniu, został założony w każdym składającym się na zbiór tekście, stąd – jako autor – uważam go za najbardziej reprezentatywny dla całej książki.

Wojciech Zalewski – absolwent studiów filozoficznych na Uniwersytecie Jagiellońskim, obecnie doktorant na tej uczelni. Związany naukowo także z Instytutem Myśli Józefa Tischnera, uczy filozofii w elitarnym VIII Prywatnym Akademickim Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie. Autor ponad pięćdziesięciu publikacji (w tym w języku angielskim i niemieckim). Publikował m.in. w „Kwartalniku Filozoficznym”, „Więzi”, „Znaku” oraz licznych wydaniach książkowych. Ostatnio ukazała się jego debiutancka książka pt. W poszukiwaniu nadziei. Eseje filozoficzne (Kraków, 2023). Pod kierunkiem prof. dra hab. Karola Tarnowskiego napisał pracę doktorską pt. Fenomenologia nadziei. Marcel, Ricoeur, Tischner której procedura finalizacyjna jest w obecnie w toku.

SERDECZNIE ZAPRASZAMY!

Link do spotkania: https://zoom.us/j/98140898343?pwd=bTI3aEErR2EyVFRMa1RodVk5azFNQT09

Centrum Badań nad Kulturą, Językiem i Umysłem (Centrum Q) Uniwersytetu Warszawskiego zaprasza do udziału w wydarzeniu: Letnia Szkoła Fenomenologii: Metoda, która odbędzie się w dniach 02-09.07.2024 w Lanckoronie.

Dla wielu przedstawicieli ruchu fenomenologicznego i historyków filozofii współczesnej to właśnie metoda jest tym, co określa wyjątkowość fenomenologii. Metodę fenomenologiczną wymienia się jako jeden z najważniejszych współczesnych sposobów prowadzenia badań, które zrewolucjonizowały rozumienie podstawowych problemów filozoficznych. Dlatego nie przypadkiem Letnia Szkoła Fenomenologii otwiera swoje podwoje od podjęcia tej problematyki, od której zaczyna się fenomenologia jako taka i jej ruch. Opanowanie metody fenomenologicznego wglądu i opisu otwiera przed pytającymi bogate spektrum zagadnień filozoficznie relewantnych, ale wystawia ich też na całą masę nieporozumień i trywialności…

Biorący udział w Szkole postarają się odpowiedzieć na następujące pytania. Najpierw: czym jest metoda jako taka? Jaki kontekst kulturowy i założenia filozoficzne określają rozumienie badania filozoficznego przez pryzmat pytania o metodę? W jakim sensie, stawiając w centrum problematykę metody, fenomenologia przyznaje się do tego kontekstu i rozwijania tych założeń, a w jakim sensie wypracowanie własnej metody badania filozoficznego przedstawia nowe rozumienie sensu metody jako takiej? Na ile „metoda” daje się pogodzić z rozumieniem podstawowego problemu fenomenologii, jakim jest fenomen – to, co się jawi z niego samego? W jaki sposób rozumieć metodę, aby to, co się jawi, mogło określić się samo z siebie – bez wpisywania się w jakieś wstępne założenia, także metodologiczne? Jak ma się metoda fenomenologii do innych filozoficznych i pozafilozoficznych praktyk poznawczych? Następnie: jak rozumieć takie określenia metody fenomenologicznej, jak redukcja, epoché, opis, wzięcie w nawias, zawieszenie tezy naturalnego nastawienia, wariacja imaginacyjna, refleksja, wgląd w istotę, opis fenomenologiczny etc. Jak zmieniało się rozumienie tych kategorii w toku rozwoju ruchu fenomenologicznego? Zasadniczo jednak: jak w praktyce, na drodze konkretnego działania urzeczywistnić związane z metodą dyrektywy? Jak w praktyce „posługiwać się” metodą fenomenologiczną, aby była ona poznawczo skuteczna, a nie pozostawała jedynie na poziomie pięknych deklaracji i pustej teorii?    

Prowadzące/y spotkania:

prof. Iwona Lorenc (UW)

prof. Małgorzata Kowalska (UwB)

prof. Jacek Migasiński (UW)

dr hab. Jarosław Jakubowski (UKW)

dr hab. Monika Murawska (ASP Warszawa)

dr hab. Daniel R. Sobota (UW)

W ramach zajęć prowadzonych przez znamienitych polskich fenomenologów uczestnicy Szkoły wezmą udział w wykładach mistrzowskich, seminariach, ćwiczenia, dyskusjach, ale także warsztatach i zajęciach praktycznych, angażujących umysł i… ciało. Szkoła odbędzie się w okresie wakacyjnym w Lanckoronie – pełnej historycznych odniesień i malowniczo położonej wsi niedaleko Krakowa. Wszystkie zajęcia odbędą się w klimatycznej Willi Zamek, która będzie naszym filozoficznym domem, oferującym poza rodzinną atmosferą, ogrodem, pokojami, kuchnią i salą obrad, również zapierający dech widok na pobliskie góry. Liczymy na pozaakademickie spotkanie różnych pokoleń badaczy i miłośników fenomenologii, tak aby, doświadczając bliskości przyrody, spędzając czas na wspólnych spacerach, biorąc udział w posiłkach i kontaktując się z lokalną kulturą można było rozwijać własne pasje badawcze, stawiać interesujące pytania i nawiązać kontakty naukowe, które poskutkują stworzeniem nowych projektów, prac i grup badawczych. Swoją formułą Szkoła ma nawiązywać do najlepszych tradycji filozoficznych, które znane były z wysokiego poziomu merytorycznego, wolności badania i nauczania, wolności wypowiedzi, szacunku, bezkompromisowości w dociekaniu prawdy, ale także budowaniu kultury przyjaźni i intelektualnej zabawy. O ile podczas tradycyjnych konferencji naukowych niewiele jest czasu na spotkanie i dyskusje, organizacja zaproponowanej Szkoły w założeniu daje pierwszeństwo debatom, wspólnej lekturze tekstów, pracy w trybie seminaryjnym, ale także rozwijaniu kreatywności poprzez poszukiwanie różnych form wyrazu doświadczenia filozoficznego. Nie chodzi o suchą prezentację stanowisk, lecz – żywe współfilozofowanie, które angażuje nie tylko nasze zasoby intelektualne, ale także żywe ciało i świat.  

Zaproszenie skierowane jest do wszystkich zainteresowanych filozofią, w tym fenomenologią, zwłaszcza jednak do studentów filozofii, doktorantów i doktorów filozofii oraz samodzielnych pracowników naukowych. 

Mile widziane są propozycje czynnego włączenia się w tworzenie programu Szkoły w postaci zgłoszenia chęci wygłoszenia jakiegoś referatu, prowadzenia warsztatu etc.  

Zgłoszenia w formie listu motywacyjnego wraz z CV przyjmowane są drogą mailową do dnia 15 maja 2024 r.

Zgłoszenia proszę przesyłać na adres: d.sobota3@uw.edu.pl

Opłata wynosi 1000 zł (cena obejmuje: udział we wszystkich zajęciach, pełne wyżywienie oraz noclegi).

Całe wydarzenie odbywa się w Willi Zamek w Lanckoronie: http://willa-zamek.pl/

Koszty transportu leżą w gestii uczestników.

Po zaakceptowaniu zgłoszenia opłatę należy uiścić na podany w osobnym mailu numer konta (dopisek: Letnia Szkoła Fenomenologii).

Ilość miejsc ograniczona.